Τώρα που πέρασε τόσο η νηστεία όσο και η Κυριακή του Πάσχα, και με αφορμή πλήθος σχολίων και αναφορών που έτυχε να διαβάσω τις προηγούμενες εβδομάδες από επαγγελματίες υγείας (ενδεικτικά από Παιδιάτρους αλλά και Καρδιολόγους), όπου αναφέρονται σε “εμμονές” γονιών που μεγαλώνουν παιδιά ως vegans (δηλ. με πλήρη αποχή από κατανάλωση ζωικών προϊόντων) και προειδοποιούν για σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, θεωρώ ότι είναι σημαντικό να ακουστεί και η “εναλλακτική” άποψη.

Η χορτοφαγική (vegan) διατροφή είναι μία διατροφική επιλογή κατάλληλη για όλους τους πληθυσμούς και για όλα τα στάδια της ζωής (ακόμη και τις απαιτητικές περιόδους της εγκυμοσύνης αλλά και των πρώτων χρόνων ζωής). Αυτό λένε όλοι, ανεξαιρέτως, οι διεθνείς επιστημονικοί φορείς που ασχολούνται με την διατροφή και την υγεία. Δεν υπάρχει κανένας φορέας (μα κανένας), που να λέει το αντίθετο. Μάλιστα, αν γίνει με κατάλληλη ενημέρωση, τότε αποτελεί μία επιλογή με πολλαπλά δυνητικά οφέλη για τα περισσότερα χρόνια προβλήματα υγείας, τόσο στο στάδιο της πρόληψης όσο και της θεραπείας. Τα παραπάνω στηρίζονται στο best available evidence που υπάρχει, μέχρι νεωτέρας. Τα παραπάνω είναι facts.

Αν κάποιος επαγγελματίας υγείας επιθυμεί να εκφράσει άποψη για την vegan διατροφή, καλό είναι πριν το κάνει να μελετήσει τα επίσημα αυτά έγγραφα (τουλάχιστον αυτά), τα οποία είναι διαθέσιμα δωρεάν. Αν δεν το έχει κάνει, και επιλέγει να μιλάει για την vegan διατροφή με το authority που του δίνει ο επαγγελματικός του τίτλος, ως μία a priori επικίνδυνη επιλογή, τότε υποπίπτει σε αυτό που έχω στο παρελθόν ονομάσει ως medical bullying (βλ. link στο τέλος). Και αυτό γιατί με αυτόν τον τρόπο εκφοβίζει χωρίς πραγματικά στοιχεία τον όποιον ενδιαφερόμενο από το να εντάξει (αν αυτό επιθυμεί) την vegan διατροφή στις εναλλακτικές επιλογές του, αλλά και γιατί στοχοποιεί τους ήδη vegans ως άτομα ακραία που θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους και την οικογένειά τους για ένα “καπρίτσιο”.

Προφανώς, μία τέτοια πρακτική είναι τόσο αντιεπιστημονική όσο και αντιδεοντολογική. Και επιπλέον, δυσχεραίνει και την δουλειά εκείνων των λίγων (αλλά διαρκώς αυξανόμενων σε αριθμό) σοβαρών επαγγελματιών υγείας, που έχουν επιλέξει με βάση τα επιστημονικά δεδομένα να προωθούν και να υποστηρίζουν την επιλογή της υγιεινής φυτοφαγίας ως μία από τις καλύτερες διατροφικές επιλογές σε σχέση με την υγεία τόσο σε ατομικό όσο και σε πληθυσμιακό επίπεδο, και η οποία επιπλέον συνδυάζει (μάλλον μοναδικά) μία σειρά από σημαντικές θετικές εξωτερικότητες, όπως την μείωση του κόστους των συστημάτων υγείας, την πιο αποτελεσματική σίτιση ενός τεράστιου και διαρκώς αυξανόμενου ανθρώπινου πληθυσμού, το σημαντικά μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα, και φυσικά τον έμπρακτο (και χωρίς αντιφάσεις) σεβασμό στο δικαίωμα όλων των ζώων (“παραγωγικών” και μη) για (ελεύθερη) ζωή. Υπό αυτήν την οπτική, τέτοιες πρακτικές θέτουν εμπόδια στην διάχυση των επιστημονικών δεδομένων, γεγονός που μειώνει τον βαθμό ελευθερίας επιλογής των απλών ανθρώπων/ασθενών, και που, είμαι βέβαιος, κανένας επαγγελματίας υγείας δεν επιθυμεί συνειδητά.

Δεν είναι υποχρεωτικό όλοι οι επαγγελματίες υγείας να έχουν έγκυρη άποψη για το θέμα της vegan διατροφής. Σε αυτήν την περίπτωση είναι απολύτως θεμιτό να λένε το τόσο απλό “Δεν ξέρω”, ή “Δεν έχω μελετήσει το θέμα εις βάθος”. Σε περίπτωση όμως που επιλέγουν να εκφράσουν άποψη, τότε είναι υποχρεωτικό το να έχουν κάνει τον κόπο να μελετήσουν το θέμα. Αλλιώτικα, κινδυνεύουν να εκτεθούν επιστημονικά και δεοντολογικά, αλλά και να εκθέσουν τον ρόλο που έχουν. Μία καλή αρχή είναι μία σειρά από διαθέσιμες επίσημες οδηγίες επιστημονικών οργανισμών, όπως αυτές που έχει συλλέξει για να μας γλιτώσει χρόνο η VeganMama στο παρακάτω πολύ βοηθητικό post. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγος χρόνος, ανοικτό μυαλό, και καλή προαίρεση.

Χρόνια Πολλά σε όλους!

Υ.Γ. Το γεγονός ότι, με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, η (υγιεινή) vegan διατροφή είναι κατάλληλη για όλους όσους θα επιθυμούσαν να την υιοθετήσουν δεν σημαίνει ότι αυτή είναι και η μόνη, πόσο μάλλον η καλύτερη, διατροφική επιλογή (από τις σχεδόν άπειρες εναλλακτικές). Το τελευταίο είναι τόσο πολύπλοκο θέμα, που είναι πολύ πιο δύσκολο να απαντηθεί έγκυρα, αν ποτέ μπορέσει να απαντηθεί. Άλλωστε ακόμη και η ίδια η φυτοφαγική διατροφή έχει τόσες εκφάνσεις όσοι σχεδόν και οι άνθρωποι που την ακολουθούν. Αυτό όμως δεν αλλάζει σε τίποτα τα παραπάνω σχόλια.

Εδώ το κείμενο για το medical bullying:
https://www.facebook.com/DrTsarpalis/posts/918764814885112

και εδώ η ανάρτηση της VeganMama που δείχνει πόσο ευκολότερη είναι πλέον η πρόσβαση στον κάθε μη ειδικό άνθρωπο στην γνώση σε σχέση με το παρελθόν, αλλά συγχρόνως και πόσο πιο δύσκολος και απαιτητικός ο ρόλος των ιατρών ως πραγματικών συμβούλων των ασθενών (consultants όπως είναι ο όρος στην Αγγλία):
https://www.facebook.com/VeganMama.gr/posts/712227652274412

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην σελίδα του ιατρείου στο facebook στις 17 Απριλίου 2017.]

© Kostis Tsarpalis, April 2017