Το σωματικό βάρος ως κλινική παράμετρος σταθμίζεται ως προς το ύψος με βάση τον δείκτη μάζας σώματος, μία επινόηση του Βέλγου αστρονόμου, μαθηματικού, στατιστικού, και κοινωνιολόγου (μεταξύ άλλων) Lambert Adolphe Jacques Quételet (1796–1874) 170 χρόνια πριν, όπως την ανέπτυξε στο βιβλίο του ‘Sur l’ homme et le développement de se facultés, ou Essai de physique sociale’, που εκδόθηκε το 1835 (Body Mass Index – ΒΜΙ= βάρος(kg)/ύψος2(m2)). Το αυξημένο σωματικό βάρος, οριζόμενο ως ένας δείκτης μάζας σώματος >25kg/m2, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακές νόσους. Η ολική θνησιμότητα αυξάνει όσο αυξάνει το BMI. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη καρδιοαγγειακή θνησιμότητα, η οποία είναι ανάλογη του βάρους και του ρυθμού αύξησής του από τη νεαρή ηλικία. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και η κατανομή του σωματικού λίπους, με την κοιλιακή κατανομή να είναι η πιο επικίνδυνη.
Το αυξημένο σωματικό βάρος συχνά συνοδεύεται από πολλές άλλες μεταβολικές ανωμαλίες που επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο για ΚΑΝ, όπως είναι η χαμηλή HDL χοληστερόλη (HDL-C), η υπερτριγλυκεριδαιμία, τα μικρά και πυκνά LDL σωματίδια, η υπέρταση, οι διαταραχές στον μεταβολισμό της γλυκόζης. Ελέγχοντας για αυτές, το σωματικό βάρος παύει (στις περισσότερες μελέτες) να αποτελεί ανεξάρτητο ΠΚ για ΚΑΝ, δείχνοντας ότι είναι (κυρίως) μέσω αυτών των δευτερευουσών ανωμαλιών που το σωματικό βάρος προκαλεί καρδιοαγγειακές επιπλοκές.
Το γεγονός ότι τόσο ο επιπολασμός όσο και η επίπτωση της παχυσαρκίας είναι πολύ μεγάλοι και αυξανόμενοι και παράλληλα, η συσχέτιση της παχυσαρκίας με τις άλλες μεταβολικές ανωμαλίες στην εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου (βλ. παρακάτω ενότητα για μεταβολικό σύνδρομο), έχει οδηγήσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO – World Health Organisation) να αναφερθεί στην παχυσαρκία ως την επόμενη πανδημία του δυτικού κόσμου, και τις οδηγίες πρόληψης για τις ΚΑΝ και στις δύο μεριές του Ατλαντικού να θέτουν την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας πολυ ψηλά στη λίστα των προληπτικών μέτρων.