Χθες στο ιατρείο, διέκοψα την αντιπηκτική αγωγή με Pradaxa (Dabigatran, κόστος αγωγής 75 ευρώ/μήνα) σε ασθενή που το έπαιρνε από 3ετίας χωρίς ικανοποιητική ιατρική ένδειξη (σύμπτωμα αναφερόμενο ως “αρρυθμίες” από την ασθενή προς την ιατρό της, μη καταγεγραμμένες). Η ασθενής το υπέμενε γιατί την είχαν ενημερώσει ότι το φάρμακο αυτό δεν πρέπει να το σταματήσει. Και λέω το υπέμενε, διότι της προκαλούσε εξ αρχής γαστρεντερικές ενοχλήσεις για τις οποίες άρχισε να λαμβάνει συστηματικά Pariet (Rabeprazole, κόστος αγωγής 15 ευρώ/μήνα), και για τις οποίες ενοχλήσεις αναγκάστηκε σταδιακά να αποφεύγει τα όσπρια και χόρτα (δηλ. τα πιο υγιεινά τρόφιμα που υπάρχουν) και να αυξήσει την κατανάλωση γάλακτος (επειδή κυκλοφορεί ένας μύθος στην κοινή γνώμη ότι τέτοιες αλλαγές βοηθούν στις στομαχικές ενοχλήσεις). Το αποτέλεσμα της διατροφικής αυτής αλλαγής ήταν να αυξηθεί κατά την ίδια περίοδο η χοληστερόλη της και να ξεκινήσει αγωγή με Lepur (Simvastatin, κόστος αγωγής 20 ευρώ/μήνα). Και όλα αυτά παρά το ότι (ή ίσως επειδή;…) βρισκόταν υπό στενή ιατρική παρακολούθηση και καθοδήγηση!
Χθες λοιπόν, αφού της εξήγησα την παραπάνω αλληλουχία, αποφασίσαμε να προσπαθήσουμε να την αντιστρέψουμε. Θα σταματήσει λοιπόν το Pradaxa, καθώς και την συστηματική αγωγή με Pariet (χρήση μόνο επί ενοχλήσεως για αρχή, που σχεδόν σίγουρα πολύ σύντομα δεν θα υπάρχει πλέον), θα βελτιώσει την διατροφή της (όπως τόσο καιρό ήθελε η ίδια αλλά ένιωθε ότι δεν πρέπει…), και μετά από νέο εργαστηριακό έλεγχο των λιπιδίων, πιθανότατα θα μπορέσουμε να διακόψουμε ή έστω αρχικά να μειώσουμε την αγωγή με στατίνη (Lepur). Εάν όλα αυτά πάνε καλά, το άμεσο οικονομικό όφελος για όλους μας (ασθενής και σύστημα υγείας μαζί) είναι 75+15+20=110 ευρώ/μήνα, ή αλλιώς 1.320 ευρώ/χρόνο. Με βάση το οικογενειακό και ιατρικό ιστορικό της ασθενούς υπολογίζω συντηρητικά ότι έχει ένα προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 10 ετών, άρα το πιθανό όφελος στην 10ετία, 13.200ευρώ. Και βέβαια όλες αυτές οι προβλέψεις είναι σημαντικά υποεκτιμημένες γιατί δεν βάζουν οικονομική αποτίμηση στην πιθανότητα παρενεργειών (μικρή αλλά πραγματική) και στο κόστος αντιμετώπισης αυτών (πολύ μεγάλο), αιτία του φαύλου αυτού κύκλου στον οποίον είχε μπει (π.χ. εγκεφαλική ή γαστρεντερική αιμορραγία από μη ενδεδειγμένη χρήση αντιπηκτικών, μειωμένη απορρόφηση και συνοδός έλλειψη βιταμινών και άλλων θρεπτικών από τα “αντιόξινα”, καρδιαγγειακά συμβάματα όπως εγκεφαλικό ή έμφραγμα από την αυξανόμενη υπερχοληστερολαιμία).
Όσο για το “έμμεσο” όφελος, αυτό που σχετίζεται με την βελτίωση της υγείας και ευεξίας της ασθενούς, αυτό αποτιμάται πιο αξιόπιστα από το χαμόγελο στα χείλη με το οποίο με χαιρέτισε, αφού με ενημέρωσε πόσο λαχταρά να ζήσει και να παραμείνει δραστήρια για να συνεχίσει να φροντίζει και να παρακολουθεί τα τρία της μικρά εγγόνια να μεγαλώνουν. Και βέβαια, και από το χαμόγελο στα χείλη της κόρης της που την άκουγε με τεντωμένα αυτιά όλην αυτήν την ώρα.
Αξία; Ανεκτίμητη!
Πολλά μπορεί να σχολιάσει κανείς με αφορμή το παραπάνω, καθόλου σπάνιο, περιστατικό. Από το πόσο απλή και κατανοητή είναι η πραγματική εξήγηση για την χρεωκοπία μας, μέχρι το πόσο απλή και εύκολη φαίνεται αντίστοιχα και η λύση που μπορεί να δοθεί, αν υπάρξει λίγη θέληση. Από το ότι όλα τα πτυχία του κόσμου δεν αντικαθιστούν την απλή, “κοινή” (we wish) λογική. Μέχρι το ότι η αμφισβήτηση της συμβατικής Ιατρικής και η μεγάλη εξάπλωση της κακώς εννοούμενης εναλλακτικής ιατρικής (βλ. μη επιστημονικά τεκμηριωμένες – για την αποτελεσματικότητα ή/και ασφάλειά τους – μέθοδοι και προϊόντα όπως fad diets, super foods, μαζικό αντι-εμβολιαστικό κίνημα, κ.ά.) οφείλονται εν πολλοίς και στην συχνή αδιαφορία/αδυναμία της συμβατικής Ιατρικής να ακούσει και να αντιμετωπίσει τον κάθε ασθενή ως ένα μοναδικό άτομο.
Ως ιατρός, είναι πολύ όμορφο το συναίσθημα να βοηθάς όταν χορηγείς κάποια χρήσιμη αγωγή. Δεν συγκρίνεται όμως με τίποτα με το συναίσθημα του να βοηθάς όταν διακόπτεις μία ακατάλληλη αγωγή. Από το “ὠφελέειν, ἢ μὴ βλάπτειν” στα Αρχαία Ελληνικά, το “Primum non nocere” στα Λατινικά, μέχρι το πιο κοινό για τους περισσότερους πλέον “First do no harm”, δεν υπάρχει τίποτα από τα παραπάνω που να είναι ξένο στην συμβατική Ιατρική ή να ανήκει στην “εναλλακτική” άσκηση της Ιατρικής.
Indeed, doing nothing is, so often, the best course of action, for everyone involved… Scientifically, economically, and holistically speaking. 🙂
© Kostis Tsarpalis, April 2016