Επειδή μαθαίνω ότι αύριο, 8 Μαρτίου, εορτάζεται η “σημαντικότατη” παγκόσμια ημέρα της γυναίκας και επειδή ήδη έχω γίνει δέκτης επίκαιρων και ανιδιοτελών μηνυμάτων “κοινωνικής ευθύνης”, βλ. δωρεάν ψηλάφηση μαστού (δηλ. υπό φυσιολογικές συνθήκες πληρώνεται αυτή η “υπηρεσία”;), προσφορές μαστογραφίας (ψηφιακής όμως, ε;), κολποσκοπήσεων (και δώρο το βουρτσάκι λήψης δείγματος), κ.λπ., καλό είναι να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι το θέμα του medical screening είναι πολύ πιο σοβαρό για να το διαχειριζόμαστε συλλογικά τόσο ανεύθυνα.
Φυσικά στην Ελλάδα, με την Πολιτεία (Υπουργείο Υγείας) αλλά και τους σχετικούς (ή άσχετους θα έλεγε κανείς κακοπροαίρετος) φορείς (βλ. Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών) εκκωφαντικά απόντες στο πεδίο αυτό, λογικό είναι το κενό τους να καλυφθεί από καλούς σαμαρείτες των οποίων ενώ δεν αμφισβητώ τις προθέσεις, σίγουρα βλέπω με μεγάλη καχυποψία την ικανότητά τους να προσφέρουν αποτελεσματικό, ασφαλές, και οικονομικό screening. Κι αυτό γιατί όσο σοβαρό είναι το θέμα του να χάσεις μία διάγνωση (missed diagnosis) από ένα χαμένο screening opportunity, άλλο τόσο, και ίσως περισσότερο σοβαρό, είναι το να διαγνώσεις κάτι είτε εκεί που δεν υπάρχει είτε εκεί που δεν έχει (ή δεν θα είχε) καμμία κλινική σημασία – δηλ. θα είχε μία καλοήθη πορεία ούτως ή άλλως – από ένα κακώς χρησιμοποιούμενο screening (overdiagnosis).
Και επειδή στο μυαλό του κόσμου ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το υπόδειγμα γυναικολογικού screening, νομίζω ότι είναι χρήσιμο να μάθει όποιος ενδιαφέρεται για το θέμα, ότι οι καλύτερες μελέτες/αναλύσεις δείχνουν ότι το screening αυτό όπως εφαρμόζεται στις πιο καλά οργανωμένες χώρες και δομές είναι, το πολύ (at best), οριακά/λίγο ωφέλιμο (efficiency and safety combined) – βλ. ενδεικτικό άρθρο παρακάτω από το New England Journal of Medicine – και βέβαια πανάκριβο. Φανταστείτε, λοιπόν, τι γίνεται στην Ελλάδα (αν είχαμε αξιόπιστα στοιχεία), όπου το screening φαίνεται πιο συχνά να είναι media/industry guided αντί για medically guided, λόγω των προαναφερόμενων περιορισμών…
Πράγματι, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε την ορολογία μας προκειμένου να μιλάμε όλοι την ίδια γλώσσα (μεγάλο πρόβλημα τελευταία στην χώρα μας). Όταν η κλινική εξέταση και η ιατρική απεικόνιση χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο ενός media guided screening (αντί για το ενδεδειγμένο medically guided screening), τότε δεν μιλάμε για κλινική εξέταση αλλά για μπαλαμούτι, ούτε για ιατρική απεικόνιση αλλά για μπανιστήρι. Συνεπώς, εκτός κι αν είστε σίγουροι για το τι κάνετε, αυτήν την χρονιά, κάντε ένα δώρο στον εαυτό σας ή στην γυναίκα που αγαπάτε, και μην επωφεληθείτε τέτοιων “κοινωνικών προσφορών”. Κι αν δεν σας έπεισα για το θέμα της αποτελεσματικότητας/ασφάλειας, τότε τουλάχιστον Blame it on the financial crisis, pass, and save your money (and your piece of mind).
Σημ. 1: Σε περίπτωση που κάποιοι άνδρες νομίζετε ότι εμείς έχουμε ανοσία σε τέτοιου είδους marketing, καλό είναι να ξέρετε ότι, δυστυχώς, τα αποτελέσματα του screening για τον καρκίνο του προστάτη είναι παρομοίως οριακά για το όφελός του. Αλλά, μην βιαζόμαστε, αυτά ας τα πούμε στην ώρα τους, δηλ. στις 19 Νοεμβρίου, οπότε γιορτάζεται η έταιρη σημαντικότατη ημέρα, η παγκόσμια ημέρα του άνδρα, οπότε και θα μας θυμηθούν οι ίδιοι καλοί σαμαρείτες (ξέρετε, προφορές PSA, υπερηχογράφημα προστάτη, δωρεάν δακτυλική εξέταση, κ.λπ.)…
Σημ. 2: Δεν είναι παράξενο ότι κανείς από αυτούς που μας νοιάζονται τόσο για να διαγνώσουν όσο και να θεραπεύσουν τον καρκίνο μας γρήγορα, δεν λένε κουβέντα για τους τρόπους πρόληψης των ίδιων καρκίνων; Πάντως, εγώ, τέτοια μηνύματα πρόληψης δεν έχω λάβει σήμερα, ενώ για screening, ένας χαμός…
Σημ. 3: Για να μην παρεξηγηθώ: είμαι ξεκάθαρα υπέρμαχος του medically guided screening (υπό τις κατάλληλες συνθήκες φυσικά). Άλλωστε, μετά την πρόληψη, είναι μακράν το δεύτερο πιο σημαντικό κομμάτι της ιατρικής, διότι όσο πιο νωρίς στην φυσική ιστορία μίας νόσου παρέμβεις τόσο πιο μεγάλο το (εν δυνάμει) όφελος.
Ενδεικτικά, για όποιον ενδιαφέρεται περισσότερο, δείτε εδώ.
© Kostis Tsarpalis 2015