Την επόμενη φορά που θα εντυπωσιαστούμε από τον τίτλο της πιο πρόσφατης “καινοτόμου” μελέτης, καλό είναι να ξέρουμε ότι ίσως κάποιον λάκκο έχει η φάβα, όχι στην μελέτη αλλά στην παρουσίαση των ευρημάτων της.
“In fact, British researchers evaluated 462 press releases on biomedical and health-related science issued by 20 leading U.K. universities in 2011, alongside their associated peer-reviewed research papers and the news stories that followed (n = 668). They found that 40% of the press releases contained exaggerated advice, 33% contained exaggerated causal claims, and 36% contained exaggerated inference to humans from animal research. When press releases contained such exaggeration, 58%, 81%, and 86% of news stories, respectively, contained further exaggeration, compared with rates of 17%, 18%, and 10% in the news when the press releases were not exaggerated.” (από το πρόσφατο άρθρο του Valentin Fuster, editor του JACC)
Άλλωστε, ενδεικτικά αναφέρω, ότι ξέραμε ήδη από πιο παλιά ότι η μεταφορά (translation όπως είναι ο όρος) ενθαρρυντικών ευρημάτων από την βασική έρευνα μέχρι την καθημερινή χρήση στην κλινική πράξη είναι μία διαδικασία against the odds! Όπως φάνηκε σε μία παλαιότερη σχετική ανάλυση από τον (“δικό μας”) John Ioannidis και τους συνεργάτες του από το 2003, η οποία δημοσιεύτηκε στο American Journal of Medicine, “Even the most promising findings of basic research take a long time to translate into clinical experimentation, and adoption in clinical practice is rare.” (μεταξύ 1 και 5% σε αυτό το δείγμα που μελετήθηκε).
Στο πρώτο από τα παραπάνω links ο Valentin Fuster προτείνει μάλιστα και δέκα οδηγίες προς τους δημοσιογράφους για το πώς να μεταφέρουν στο κοινό επιστημονικές/ιατρικές μελέτες. Αυτές είναι χρήσιμες όχι μόνο για τους δημοσιογράφους, αλλά και για οποιονδήποτε θέλει να μπορεί να διαβάσει κριτικά τέτοιες ειδήσεις. Προσωπικά, αν πρέπει να διαλέξω δύο ως σημαντικότερες, τότε αυτές είναι οι εξής:
1. να αναφέρεται η πηγή της είδησης μαζί με κάποια παραπομπή (προφανές θα μου πείτε, αλλά για αρχίστε να προσέχετε πόσο συχνά αυτό δεν συμβαίνει), και
2. να αναφέρεται τόσο ο σχετικός όσο και ο απόλυτος κίνδυνος (και η αλλαγή αυτού από την όποια παρέμβαση). Πράγματι, η μη αναφορά του απόλυτου κινδύνου αποτελεί την πιο κλασσική πρακτική που επιβεβαιώνει το απόφθεγμα “lies, damn lies, and statistics”.
Ελπίζω, κάποτε, και στην Ελλάδα να υπάρξουν δημοσιογράφοι “Υγείας” που να κατανοούν κάποιες από τις παραπάνω έννοιες ώστε να μεταφέρουν νέα και μελέτες με τον σεβασμό που αξίζει στο ευρύ κοινό (και ειδικά στους όποιους ενδιαφερόμενους ασθενείς κατά περίπτωση, ανάλογα με την είδηση). Είμαι πεπεισμένος, ότι αρκεί μόνο ένας για να δείξει πόσο εύκολο, αλλά κυρίως, πόσο όμορφο είναι, και έτσι να αλλάξει το υπόδειγμα του health care reporting και στην Ελλάδα.